Dzwonnica Gwarków w Tarnowskich Górach to miejsce, które skrywa wiele fascynujących tajemnic i historii, które warto poznać. Choć może wydawać się zwykłą wieżą, jej korzenie sięgają głęboko w przeszłość, łącząc się z bogatą tradycją górnictwa w tej części Śląska. Co sprawia, że ta dzwonnica jest tak wyjątkowa? Jakie opowieści kryją się za jej murami? Przygotuj się na podróż w czasie, która odsłoni przed tobą niesamowite historie i zapomniane legendy, związane z jednym z najważniejszych symboli Tarnowskich Gór.
Historia budowy i znaczenie Dzwonnicy Gwarków
Dzwonnica Gwarków w Tarnowskich Górach, będąca jednym z najważniejszych symboli Tarnowskich Gór, ma niezwykle bogatą i zmienną historię. Pierwotnie wzniesiona w XIX wieku, stała na północnym zboczu hałdy popłuczkowej na terenie Królewskiej Kopalni „Fryderyk” w Bobrownikach. Wtedy jeszcze drewniana konstrukcja, służyła jako sygnalizator ostrzegający przed zagrożeniami związanymi z pracami górniczymi.
Na początku XX wieku dzwonnica została przeniesiona na teren kopalni dolomitu „Blachówka” w Bobrownikach-Blachówce. Tam, do lutego 1955 roku, znajdowała się przy nasypie kolei wąskotorowej. Podczas II wojny światowej oryginalny dzwon został skradziony, co zmusiło mieszkańców Górnik (dzisiejszej dzielnicy Bytomia) do zawieszenia nowoczesnego, staliwnego dzwonu, który wcześniej znajdował się na budynku lokalnej szkoły.
W 1954 roku Stowarzyszenie Miłośników Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej dokładnie zinwentaryzowało dzwonnicę. Dzięki ich staraniom, w lutym 1955 roku konstrukcja została przeniesiona do Tarnowskich Gór na plac Gwarków. W trakcie przenosin drewniana struktura została gruntownie odrestaurowana – wymieniono cztery główne rozpory, gonty i część odeskowania, a całość zakonserwowano. Dzwonnica została posadowiona na nowym betonowym fundamencie, obmurowanym kamieniem dolomitowym, dokładnie w miejscu, gdzie stał wyburzony dom zborny gwarków. Uroczyste odsłonięcie dzwonnicy odbyło się 22 lipca 1955 roku, a w 1966 roku wpisano ją do rejestru zabytków województwa katowickiego.
W II połowie lat 80. XX wieku, ze względu na znaczne zniszczenie konstrukcji, Pracownia Konserwacji Zabytków pod kierunkiem Bronisława Mzyka wykonała zupełną replikę dzwonnicy. Choć oryginalne drewniane elementy nie mogły być już uratowane, zachowano staliwny dzwon oraz jego metalowe zawieszenie.
13 maja 2020 roku, ze względu na jego zły stan, dzwon został zdjęty i przekazany do Muzeum w Tarnowskich Górach. Podczas Barbórki 4 grudnia 2020 roku, odsłonięto nowy dzwon odlany z brązu, wykonany w zakładzie ludwisarskim Zbigniewa Felczyńskiego w Taciszowie. Jego serce i jarzmo wykonała Firma Szydlak z Krotoszyna. Fundatorami nowego dzwonu byli Robert Franz, Henryk Jokiel i Kristian Kidala z firmy „Biogeneza”. Na płaszczu dzwonu znajduje się ornament z herbami Tarnowskich Gór i Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej oraz inskrypcją „MONTES TARNOVICENSES ANNO DOMINI 2020”.
Dzwonnica Gwarków nie jest więc jedynie reliktem przeszłości, ale także symbolem nieustannej troski lokalnej społeczności o swoje dziedzictwo. Każdy etap jej istnienia odzwierciedla historię regionu oraz zaangażowanie mieszkańców w pielęgnowanie i upamiętnianie swojej bogatej tradycji górniczej. Spacerując po Tarnowskich Górach, nie sposób nie zauważyć tego wyjątkowego zabytku, który wciąż opowiada historię miasta i jego mieszkańców.
Przeczytaj też kim byli tarnogórscy gwarkowie: Kim był gwarek - odkryj tajemnice tarnogórskich górników
Dlaczego warto odwiedzić Dzwonnicę Gwarków
Wizyta przy Dzwonnicy Gwarków to wspaniała okazja, aby odkryć bogactwo kulturowe i techniczne Tarnowskich Gór. Przede wszystkim, dzwonnica jest wyjątkowym punktem widokowym, skąd można podziwiać panoramę miasta oraz otaczające je tereny. To także doskonałe miejsce, aby zrobić kilka niesamowitych zdjęć.
Dzwonnica Gwarków to także doskonały przystanek na trasie zwiedzania regionu. Znajduje się ona w bliskim sąsiedztwie innych atrakcji, takich jak Zabytkowa Kopalnia Srebra czy Sztolnia Czarnego Pstrąga. Możecie zatem w łatwy sposób połączyć zwiedzanie kilku kluczowych miejsc w jeden dzień pełen wrażeń.
Często organizowane są tam różnorodne wydarzenia kulturalne i edukacyjne, które przybliżają historię i tradycje górnicze regionu. Możecie uczestniczyć w warsztatach, pokazach czy spacerach tematycznych, które zapewniają ciekawą rozrywkę dla całej rodziny. Dzwonnica Gwarków w Tarnowskich Górach to również miejsce, które oddaje hołd trudowi pracy górników. Oglądając tę imponującą konstrukcję, można lepiej zrozumieć, jak ważną rolę pełniła w codziennym życiu górników, oraz poczuć ducha solidarności, który wciąż unosi się nad tym miejscem.
Dla miłośników architektury i techniki dzwonnica stanowi przykład historycznych metod budowlanych i innowacyjnych rozwiązań technicznych z dawnych czasów. Warto zwrócić uwagę na detale konstrukcyjne i kunszt wykonania, które mimo upływu lat wciąż zachwycają.
Jeżeli zaciekawiła Cię tradycja Gwarków, zaplanuj spacer Śladami Gwarków tarnowskich Gór, czyli gdzie znajdziesz ich rzeźby
